Parasomnia – objawy, przyczyny, leczenie. Mówienie przez sen

Parasomnia to złożony zbiór zaburzeń snu, które wpływają na nasze zachowanie, aktywność i doświadczenia podczas snu. Jest to obszar medycyny snu, który przyciąga uwagę naukowców i specjalistów od wielu lat, ze względu na jego różnorodność i wpływ na jakość życia nas wszystkich. Jednym z najbardziej interesujących aspektów parasomnii jest zjawisko mówienia przez sen, które może stanowić zarówno enigmatyczny jak i często nieoczekiwany element tego rodzaju zaburzeń. Brzmi znajomo? Czytaj dalej.

Parasomnia – co to jest?

Parasomnie, choć często niezrozumiałe, są powszechnym zjawiskiem w populacji. Według danych zebranych przez National Sleep Foundation, aż 10% ludzi doświadcza pewnej formy parasomnii w ciągu swojego życia. Obejmuje to różne zaburzenia, takie jak somnambulizm (chodzenie po śnie), koszmary nocne, nocne jedzenie, oraz oczywiście mówienie przez sen. Rozpoznanie i zrozumienie parasomnii jest istotne, ponieważ może pomóc w skutecznym leczeniu tych zaburzeń, co przyczynia się do poprawy jakości snu i życia osób z tymi dolegliwościami.

Parasomnia - przyczyny

Przyczyny parasomnii są różnorodne i wynikają z interakcji między psychiką a biologią człowieka. Najczęściej jest to reakcja naszego umysłu na indywidualne, trudne doświadczenia i stresujące sytuacje oraz stan naszego zdrowia. Główne czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju parasomnii to:

• Dziedziczność: Predyspozycje genetyczne odgrywają rolę w występowaniu parasomnii. Jeśli ktoś w rodzinie cierpiał na zaburzenia snu, ryzyko ich wystąpienia może być większe.
• Stres i trauma: Silny stres, niepokój lub doświadczenie traumy mogą stanowić czynniki wyzwalające parasomnie. Emocjonalne obciążenia mogą prowadzić do nieprawidłowych zachowań w trakcie snu.
• Zaburzenia neurologiczne: Niektóre zaburzenia neurologiczne, takie jak padaczka, mogą być związane z parasomniami oraz inne choroby układu nerwowego.
• Środki psychoaktywne: Spożywanie nadmiernej ilości alkoholu i narkotyków lub niektórych leków, może prowadzić do wystąpienia parasomnii, podobnie jak ich jednoczesne przyjmowanie.

Parasomnia - objawy

Objawy parasomnii mogą obejmować różnorodne zachowania podczas snu. Mówienie przez sen to jedno z tych objawów, ale nie jest jedynym. Oto inne często występujące objawy:

• Somnabulizm (chodzenie we śnie): Osoba chodząca we śnie może wstać z łóżka i wykonywać różne czynności, pozostając w stanie snu. To bardzo niebezpieczne objawy ponieważ lunatycy narażają się w wówczas na urazy w wyniku upadku czy nawet uderzenia głową w szybę okna. Osoba cierpiąca na somnabulizm może wstać z łóżka i chodzić po okolicy lub w domu, wykonywać różne czynności, a wszystko to pozostając w stanie snu. Zazwyczaj jest to zachowanie nieświadome, którego rankiem się nie pamięta, a o którym dowiadujemy się z relacji innych domowników. Przyczyny somnabulizmu nie są w pełni zrozumiane, ale mogą obejmować genetyczne skłonności, stres, zmęczenie, nadużywanie alkoholu lub niektóre leki. W większości przypadków somnabulizm jest stanem łagodnym i nie wymaga specjalistycznego leczenia.
• Alkosomnambulizm: Jest to określenie używane na określenie somnambulizmu  lub innych zaburzeń snu, które występują po spożyciu alkoholu. Alkosomnambulizm jest szczególnie zauważalny u osób, które spożywają duże ilości alkoholu przed snem. Podobnie jak w przypadku standardowego somnambulizmu, osoba może wstać z łóżka i wykonywać różne czynności, pozostając w stanie snu. Mogą to być działania takie jak chodzenie po mieszkaniu, jedzenie, rozmawianie lub wykonywanie innych czynności, które normalnie nie byłyby wykonywane w stanie snu. Alkohol wpływa na strukturę snu, pracę mózgu i może prowadzić do niestabilności w poszczególnych fazach snu, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia tego typu zaburzeń.
• Zwierzęce zachowania: To rodzaj parasomnii, w której osoba wykazuje podczas snu zachowania przypominające te u zwierząt. To nietypowe i często niewyjaśnione zjawisko, które może obejmować różne zachowania. Niektóre z tych zachowań mogą wydawać się niezrozumiałe, ponieważ występują w trakcie snu, a osoba cierpiąca na tę parasomnię nie ma świadomości swojego działania. Niektórzy ludzie podczas parasomnii wykazują zachowania takie jak wycie, drapanie się, mruczenie, jęczenie przez sen,
  chrząkanie lub żucie. Jednak dla osoby cierpiącej na tą przypadłość może to być źródłem dezorientacji i niepokoju, zwłaszcza jeśli zachowania te prowadzą do urazów lub zakłócają prawidłowy sen. Przyczyny zwierzęcych zachowań podczas snu nie są w pełni zrozumiane, ale mogą być związane z zaburzeniami snu, takimi jak somnambulizm lub inne formy parasomnii. W niektórych przypadkach może być to spowodowane również silnym stresem.
• Lęki nocne podczas snu to rodzaj parasomnii, która polega na tym, że osoba doświadcza silnych odczuć lęku, strachu lub paniki w trakcie snu. Te emocje mogą być tak intensywne, że budzą ze snu, czasem w stanie dużego zdenerwowania lub paniki. Lęki nocne są odmienną formą nocnych koszmarów i różnią się od tych standardowych, ponieważ osoba cierpiąca na te lęki może mieć ograniczoną lub brak świadomości tego, że sen jest tylko snem, a nie rzeczywistością. Jęczenie przez sen u dorosłych to także objawy lęków nocnych. Osoby, które doświadczają lęków nocnych podczas snu, mogą wykazywać różne objawy somatyczne, takie jak przyspieszone bicie serca, trudności z oddychaniem, nadmierne pocenie się i wybuchowa reakcja na wydarzenia związane z koszmarem. Te objawy mogą trwać kilka minut po przebudzeniu, a osoba może odczuwać dezorientację lub trudności z ponownym zaśnięciem. Przyczyny tych lęków są zróżnicowane i mogą obejmować stres, traumy, lęki czy też zaburzenia psychiczne. Często jednak nie można jednoznacznie zidentyfikować ich źródła.
• Co oznacza śmianie się przez sen? To zjawisko znane również jako "śnienie się" lub "śmiech nocny", polegające na tym, że osoba śmieje się lub wydaje dźwięki śmiechu w trakcie snu. Jest to jedna z wielu form parasomnii, która może występować u wielu ludzi. Śmianie się przez sen jest dość nietypowe i może być zarówno enigmatyczne, jak i nieoczekiwane. Oznacza to, że osoba, która śmieje się przez sen, może wydawać dźwięki śmiechu lub reagować na coś, co wydaje się być zabawne w jej śnie. Co istotne, ta osoba zazwyczaj nie ma świadomości swojego zachowania ani nie jest świadoma powodu własnego śmiechu. Może to być zarówno uciążliwe, jak i zaskakujące zarówno dla samej osoby śmiejącej się przez sen, jak i jej partnera życiowego lub współlokatorów. Przyczyny śmiania się przez sen nie są w pełni zrozumiane, ale mogą obejmować różne czynniki, takie jak stres, zmęczenie, zmiany w cyklu snu lub nawet pewne jego zaburzenia.
• Mówienie przez sen, znane również jako somnilokwia, jest jednym z bardziej popularnych i charakterystycznych objawów parasomnii. Podczas tego rodzaju zaburzenia, osoba wydaje dźwięki lub wypowiada słowa, zdania lub nawet monologi w trakcie snu, zwykle nie mając świadomości własnych zachowań. To zjawisko może być fascynujące i jednocześnie zaskakujące zarówno dla osoby cierpiącej na somnilokwię, jak i jej współlokatorów.  Gadanie przez sen może mieć różne formy, od nieskładnych szeptów po bardziej zrozumiałe wypowiedzi. Warto zaznaczyć, że osoba mówiąca przez sen zazwyczaj nie kontroluje treści swoich słów ani nie pamięta tego, co powiedziała. To zjawisko jest często niegroźne i nie wymaga interwencji medycznej.

Parasomnia - leczenie

Leczenie parasomnii jest indywidualne, uwzględniając przyczyny i objawy konkretnego przypadku. Częste metody leczenia to:

• Rytm okołodobowy: zadbaj o swój prawidłowy sen kontrolując godziny wstawania i zasypiania, stwórz sprzyjające warunki do zdrowego snu takie jak cisza, odpowiednie zaciemnienie i temperatura (ok. 21st.C.), nie pij alkoholu i kawy tuż przed snem. Jednak zacznij od inwestycji w dobry materac i łóżko, które mają decydujące znaczenie dla jakości Twojego snu.
• Modyfikacja stylu życia: Zmiany w nawykach snu i uregulowanie go oraz eliminacja stresorów mogą pomóc w kontrolowaniu parasomnii.
• Terapia behawioralna: Psychoterapia może pomóc w identyfikacji i pracą nad czynnikami emocjonalnymi lub psychologicznymi, które przyczyniają się do tych zaburzeń.
• Leki: W niektórych przypadkach, gdy inne metody nie dają rezultatu, lekarz może zalecić stosowanie leków w celu kontrolowania objawów parasomnii.

Parasomnia jest zjawiskiem, które wymaga szczegółowego zrozumienia. Przyczyny i objawy parasomnii są różnorodne, a leczenie jest dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Zdrowy sen jest kluczowy dla ogólnego zdrowia, dlatego warto konsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. snu, jeśli doświadczasz zaburzeń snu. To pozwoli na uzyskanie dokładnej diagnozy i skutecznego wsparcia w radzeniu sobie z parasomniami.

PK