Infolinia 7 dni w tygodniu
Darmowa wysyłka od 100 zł
Testuj do 30 dni
Sen zimowy, czyli letarg lub hibernacja, to stan, w którym dochodzi do okresowego spowolnienia czynności życiowych. Pozwala to zwierzętom przetrwać trudne warunki zimowe, gdy dostęp do pożywienia jest ograniczony. Okazuje się jednak, że to, co rozumiemy jako „sen” niekonieczne odpowiada hibernacji zimowej konkretnych gatunków zwierząt.
W sen zimowy zapadają przede wszystkim zwierzęta, które żyją w klimatach o wyraźnie zaznaczonych porach roku, zwłaszcza tam, gdzie zima jest długa i surowa. Hibernacja występuje głównie u ssaków, ale także u niektórych gadów, płazów, a nawet owadów. Najbardziej znane gatunki zapadające w sen zimowy to niedźwiedzie, świstaki, jeże, susły, nietoperze, myszy. Warto pamiętać, że w przypadku każdego ze zwierząt hibernacja zimowa może wyglądać zupełnie inaczej.
Sen zimowy u zwierząt objawia się spowolnieniem przemiany materii, akcji serca, zmniejszeniem temperatury ciała, obniżeniem pobudliwości nerwowej. Wszystko to po to, aby zwierzę miało szansę na przeżycie w niekorzystnych dla niego warunkach w zmieniających się porach roku. Sygnałem do zbliżającego się snu zimowego jest nastanie tzw. temperatury progowej, kiedy to następują zmiany w funkcjonowaniu gruczołów dokrewnych. Istotne jest również to, że zanim zwierzę zapadnie w stan zimowej hibernacji, musi ono zgromadzić niezbędne zapasy brunatnej tkanki tłuszczowej – tkanka ta odpowiada za wytwarzanie ciepła. Nie wszystkie zwierzęta jednak tak robią: niedźwiedzie, które zapadają w sen przerywany, gromadzą zapasy w swoich gawrach lub też po prostu okresowo wychodzą z nor w poszukiwaniu pożywienia.
W polskich warunkach w „sen zimowy” zapadają zwierzęta takie jak niedźwiedzie brunatne, nietoperze, świstaki, skunksy, borsuki, salamandry, zaskrońce, susły, koszatki, myszy polne.
W wielu przypadkach zwierzęta nie zapadają w sen, a jedynie w stan letargu. Doskonałym przykładem jest tu niedźwiedź brunatny, który „zasypia” na ok. 3 miesiące. W tym czasie samice rodzą młode, gdyż okres rozrodczy niedźwiedzi w naszym kraju przypada na miesiące zimowe. Młode pozostają w gawrze do wiosny. Sam niedźwiedź może utracić nawet do 200 kg podczas zimowego letargu.
Z pewnością ciekawym przypadkiem są również nietoperze, w przypadku których temperatura ciała podczas zimowej hibernacji może spaść nawet o 30 stopni Celsjusza! Te wyjątkowe ssaki budzą się od czasu do czasu, aby załatwić potrzeby fizjologiczne, ale też, aby ocenić, czy dotychczasowe miejsce hibernacji jest bezpieczne i czy nie ma konieczności jego zmiany. Takie wybudzenie nietoperza może trwać nawet dobę!
Zwierzęta przygotowujące się do zimowego snu szukają odpowiednich kryjówek i miejsc zacisznych. W przypadku jeża, ich „łóżko” to najczęściej warstwa jesiennych liści i gałązek. Chcąc ułatwić jeżom przetrwanie ciężkiego, zimowego czasu, możemy w przydomowych ogrodach pozostawić kopczyki liści na zimę – będą one dla jeży doskonałym schronieniem.
Nie wszystkie zwierzęta przystosowały się do hibernacji w ten sam sposób. Węże, np. zaskrońce, gromadzą się w dużych grupach w miejscach, gdzie temperatura pozostaje stabilna i nie spada poniżej zera. Z kolei jaszczurki, takie jak padalec, szukają schronienia w ziemi lub pod korzeniami drzew.
Hibernacja jest fascynującym przykładem adaptacji do trudnych warunków środowiskowych. Pozwala wielu gatunkom przetrwać zimę bez konieczności migracji na cieplejsze tereny. Każde zwierzę ma swoje unikalne mechanizmy przetrwania, które dostosowują się do specyfiki ich środowiska i stylu życia. Sen zimowy to nie tylko ciekawostka biologiczna, ale także ważny element ekosystemu, który pokazuje, jak zwierzęta potrafią dostosować się do ekstremalnych warunków klimatycznych.
KK
Nikt jeszcze nie dodał opinii, bądź pierwszy!
